ABD Adalet Bakanlığı’nın, Boeing’in 737 Max jet uçaklarının 2018 ve 2019 yıllarında karıştığı ölümcül kazaların ardından varılan dolandırıcılıkla mücadele uyum programına ilişkin anlaşmaya uymadığı gerekçesiyle şirkete karşı suç duyurusunda bulunmaya karar verdiği bildirildi.
Anlaşmanın İhlali ve Suç Duyurusu
Sputnik’e konuşan bir kaynağa göre, ABD Adalet Bakanlığı, Boeing’in 2021’de imzalanan ve uygulamalarını gözden geçirmesi ve düzenli rapor vermesi koşuluyla şirkete dava açılmasını önleyen anlaşmayı ihlal ettiği sonucuna vardı. İddianamede tek bir maddenin yer alacağı ve bunun, uçakların güvenliğini sağlama yönündeki önlemler konusunda ABD hükümetini aldatmak olduğu kaydedildi. Bakanlığın bu konuyla ilgili resmi kararını 7 Temmuz’da açıklaması bekleniyor.
Ölümcül Kazalar ve Sonuçları
Endonezya’da Lion Hava Yolları’na ait “JT 610” sefer sayılı Boeing 737 Max 8 tipi uçak, 29 Ekim 2018’de Cakarta’dan Sumatra Adası’ndaki Pangkal Pinang şehrine gitmek üzere havalandıktan kısa süre sonra denize çakılmış, 189 kişinin yaşamını yitirdiği bu kaza, “bu tip uçakların ilk kazası” olarak tarihe geçmişti. Etiyopya Hava Yolları’na ait Boeing “737 Max 8” tipi yolcu uçağı ise 10 Mart 2019’da Addis Ababa’dan Kenya’nın başkenti Nairobi’ye gitmek üzere havalandıktan kısa süre sonra düşmüş ve uçaktaki 157 kişi hayatını kaybetmişti.
Global Tepki ve Uçuş Yasakları
Etiyopya’daki kazanın ardından Türkiye, Çin, Etiyopya, İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda ve Avusturya gibi birçok ülke, “Boeing 737 Max” tipi uçakların operasyonlarını geçici olarak durdurmuş ve hava sahalarını bu uçuşlara kapatmıştı. Her iki kazaya da uçaklardaki yükseliş açısını ayarlayan sensörler arasındaki veri uyuşmazlığının yol açtığı tespit edilmişti.
Boeing'in Yasal Uzlaşması ve Tazminatlar
Uçuş kontrolleriyle ilgili hatanın yol açtığı kazalardaki sorumluluğunu kabul eden Boeing, 2021 yılında ABD Adalet Bakanlığı ile yasal uzlaşma anlaşması imzalamıştı. Bu anlaşma kapsamında, kazalarda hayatını kaybedenlerin ailelerine ve müşterisi hava yolu şirketlerine tazminat ödemeyi, ayrıca düzenleyicileri yanılttığı için adli para cezası ödemeyi kabul etmişti. Şirketin tazminat ödemeleri ve para cezası toplamının 2.5 milyar dolar olacağı açıklanmıştı.
Süregelen Teknik Sorunlar
Tüm önlemlere rağmen Boeing uçaklarının teknik sorunlar yaşadığına ilişkin haberler gelmeye devam ediyor. Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, 25 Mart 2022 tarihinde ziyaret ettiği ABD dönüşünde, kullandığı Boeing 737-800’ün arızalanması nedeniyle uçağı değiştirmek zorunda kalmıştı. 5 Ocak 2024 tarihinde ABD’de Alaska Havayolları’na ait Boeing 737-MAX 9 uçağının uçuş esnasında acil çıkış kapısında patlama yaşanmış ve uçak Portland’a acil iniş gerçekleştirmişti. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) ise 6 Mayıs 2024’te, Boeing’in 787 Dreamliner uçaklarına yönelik denetimleri tamamlama ve şirket çalışanlarının uçak kayıtlarında sahtecilik yapma olasılığına ilişkin soruşturma başlattı.
ABD Adalet Bakanlığı’nın Boeing’e yönelik suç duyurusunun ve devam eden teknik sorunların, şirketin geleceği üzerinde ciddi etkiler yaratması bekleniyor.
