Kıbrıs Barış Harekatı’nın 50. yıl dönümü coşkuyla kutlanacak. Başbakan Bülent Ecevit’in emriyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs'ta başlattığı askerî harekât. 20 Temmuz 1974 tarihinde başlayan ve iki aşamada gerçekleşen bu harekat, Kıbrıs adasında süregelen etnik çatışmaların ve siyasi gerilimlerin dönüm noktalarından biri olmuştur. Bu haberimizde, harekatın tarihsel arka planını, nedenlerini, sonuçlarını ve günümüze kadar uzanan etkilerini ele alacağız.
Tarihsel Arka Plan
Kıbrıs, tarih boyunca stratejik önemi nedeniyle birçok medeniyetin ilgisini çekmiş bir ada olmuştur. 1960 yılında bağımsızlığını kazanan Kıbrıs Cumhuriyeti, Türk ve Rum toplumlarının ortak yönetiminde bir devlet olarak kurulmuştu. Ancak, kısa sürede iki toplum arasındaki uyumsuzluklar ve çatışmalar, adada istikrarsızlığa yol açtı. 1963 yılında başlayan toplumlar arası şiddet olayları, 1974 yılına gelindiğinde doruk noktasına ulaşmıştı.
Harekatın Nedenleri
15 Temmuz 1974’te Kıbrıs’ta gerçekleştirilen Yunan destekli darbe, adada yaşayan Türk toplumunu ciddi bir tehdit altına sokmuştu. Darbenin amacı, Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlamaktı (Enosis). Bu durum, Türkiye’nin garantörlük hakkını kullanarak müdahale etmesine zemin hazırladı. Türkiye, Kıbrıs Türk toplumunun güvenliğini sağlamak ve adada barışı tesis etmek amacıyla 20 Temmuz 1974’te “Kıbrıs Barış Harekatı”nı başlattı.
Harekatın Seyri ve Sonuçları
Harekat, iki aşamada gerçekleştirildi. İlk aşama 20 Temmuz’da başladı ve Girne ile Lefkoşa arasındaki bölgeyi kontrol altına almayı hedefledi. İkinci aşama ise 14 Ağustos’ta başladı ve adanın kuzey kısmının büyük bir bölümünü kapsayan bir alanın kontrol altına alınmasıyla sonuçlandı. Harekatın sonunda, Kıbrıs adası Türk ve Rum bölgeleri olarak ikiye bölündü.
Uluslararası Tepkiler
Kıbrıs Barış Harekatı, uluslararası arenada çeşitli tepkilere yol açtı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, harekatı kınayan ve ateşkes çağrısında bulunan kararlar aldı. Ancak, Türkiye’nin harekatı, Kıbrıs Türk toplumunun güvenliğini sağlama ve adada barışı tesis etme amacı taşıdığı gerekçesiyle savunuldu. Harekat, Türkiye ile Yunanistan arasında uzun yıllar sürecek diplomatik gerginliklerin de başlangıcı oldu.
Günümüze Uzanan Etkiler
Kıbrıs Barış Harekatı’nın ardından adada iki ayrı yönetim oluştu. 1983 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ilan edildi, ancak bu devlet uluslararası alanda yalnızca Türkiye tarafından tanındı. Kıbrıs sorunu, günümüzde de çözümsüz bir mesele olarak uluslararası diplomasinin gündeminde yer almaktadır. Birleşmiş Milletler’in arabuluculuk çabalarına rağmen, kalıcı bir çözüm henüz bulunamamıştır.
50. Yılın Anlamı
Kıbrıs Barış Harekatı’nın 50. yılı, bu tarihsel olayın nedenlerini ve sonuçlarını yeniden değerlendirmek için önemli bir fırsat sunmaktadır. Hem Türkiye hem de Kıbrıs Türk toplumu için bu yıl dönümü, geçmişin hatırlanması ve geleceğe yönelik barışçıl çözüm arayışlarının devam etmesi gerektiğini hatırlatmaktadır. Aynı zamanda, bu yıl dönümü, uluslararası toplumun Kıbrıs sorununa daha fazla dikkat çekmesi ve çözüm arayışlarını desteklemesi için bir çağrı niteliği taşımaktadır.
Kıbrıs Barış Harekatı, 50 yıl sonra bile tarihsel ve siyasi önemini korumaktadır. Bu harekat, sadece Kıbrıs adasının değil, Doğu Akdeniz bölgesinin de siyasi dengelerini etkilemiştir. 50. yıl dönümünde, geçmişin derslerini hatırlayarak, barış ve istikrar için ortak çabaların artırılması gerektiği bir kez daha vurgulanmalıdır.
Kıbrıs Barış Harekatı'nda Türk ordusu, 498 şehit verdi. Kıbrıs Türk tarafı ise, harekatta 70'i mücahit, 270 kişiyi kaybetti. Kıbrıs Türklerinin genel olarak verdiği şehit sayısı ise 1672 olarak kayıtlara geçti.
Sonuçta harekat sayesinde Kıbrıs'ın bugünkü sınırları çizildi. 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu. Rauf Denktaş, Federe Devlet ve Meclis Başkanı oldu. 15 Kasım 1983'te ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kuruluşu dünyaya ilan edildi. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı da yine Rauf Denktaş oldu.
AERONEWS24
