Perşembe gecesinden başlayarak Cuma günü dünya çapında bilgisayar sistemlerini etkileyen kesintinin ardından havacılıktan bankacılığa teknoloji tabanlı hizmetler yavaş yavaş normale dönüyor.
Binlerce uçuşun iptal edilmesinin ardından bazı havayolu hizmetleri normale dönmeye başlıyor. Ancak operatörler bazı gecikmelerin ve iptallerin hafta sonu boyunca devam etmesini bekliyor.
Birçok şirketin önünde çözülmesi günler sürebilecek birikmiş işler ve kaçırılan siparişler var.
Microsoft'a göre sorun Perşembe günü TSİ 21:00'da başladı ve siber güvenlik yazılımı CrowdStrike Falcon'un olduğu Windows kullanıcılarını etkiledi, ancak sorunun tam boyutu ancak Cuma sabahı netleşti.
Cuma günü dünya çapında yayılan sorunla birlikte Windows işletim sistemi ile sağlanan pek çok hizmet verilemedi.
Ülkelerin havacılık, sağlık, bankacılık ve yayıncılık gibi temel sektörlerinden peş peşe sorun açıklamaları geldi.
Dünyanın doğusundaki Avustralya ve Yeni Zelanda'dan gelen ilk haberlerin kısa sürede, dünyanın bu bölgesi ile sınırlı olmadığı anlaşıldı.
Yaşananları dünyanın en zengin iş insanlarından Elon Musk, "Şimdiye kadarki en büyük IT fiyaskosu" diye nitelendirdi.
Siber güvenlik firması Crowdstrike, tarihi kaosa kendi güncellemelerinin neden olduğunu kabul etti.
Firma sorunun sadece Windows cihazları etkilediğini de kaydetti.
Havacılık sektörü yazılım kaosundan büyük zarar gördü.
Birçok havalimanında uçuşlar askıya alındı.
Amerika’daki üç büyük havayolu şirketi United, Delta ve American Airlines, ilk saatlerde uçuş yapmama kararı aldı.
Türk Hava Yolları benzer şekilde uçuş iptalleri duyurdu.
İngiltere'de Sky News kanalı bir saatten uzun süre yayın yapamadı.
Microsoft ne dedi?
Bilgi teknolojileri devi Microsoft da siber güvenlik için seçtiği Crowdstrike yazılımı üzerinden yaşadığı etkiyi hafifletmek için duyurular yayınladı.
Şirket bireysel kullanıcılarına yaptığı bilgilendirmede, kişisel bilgisayarların açılıp kapatılmasını önerdi:
"Birkaç kapama ve açma (15 kereye kadar yapıldığı bildirildi) gerekebilir. Ancak genel kanı kapatıp açmaların bu aşamada etkin bir sorun çözme yöntemi olduğu yönünde"
Şirket Crowdstrike kaynaklı olarak yaşanan kaosla ilgili ise incelemenin sürdüğünü duyurdu.
Crowdstrike'ın CEO'su George Kurtz da "çok üzgün" olduklarını söyledi.
İlk haberler Avustralya'dan geldi
İnternet teknolojileriyle bağlantılı kesinti haberleri, ilk olarak doğudaki ülkelerden gelmeye başladı.
Avustralya'nın en büyük bankası Commonwealth Bank, kesintiler nedeniyle bazı müşterilerin para transferi yapamadığını söyledi. Ulusal havayolu Qantas ve Sydney Havalimanı’ndan yapılan açıklamada uçuşların gecikerek devam ettiği belirtildi.
Bazı medya şirketlerinin ise yayınları kesintiye uğradı.
Avustralya merkezli telekomünikasyon şirketi Telstra, “CrowdStrike ve Microsoft’u etkileyen küresel sorunlar bizim de sistemlerimizi etkiliyor ve bazı müşterilerimiz gecikmeler yaşıyor” açıklamasını yaptı.
Avustralya Ulusal Siber Güvenlik Koordinatörü Michelle McGuinness de kesintiler için “üçüncü bir şirkete air bir yazılım platformunda oluşan teknik sorunla ilgili olduğunu gösteriyor” dedi.
Nasıl bir problem zincirine yol açtı?
Dünya tarihi bir siber kaosla karşı karşıya kaldı. Bu kaosun dünya çapında yayılmamsının temel sebebi Microsoft 365 olarak bilinen yazılım platformunun, dünya çapında her gün milyonlarca kişi tarafından kullanılması.
Teams ve Outlook gibi programları kullanan çalışanlar sorunlar yaşadıklarını bildirdi.
ABD merkezli bankacılık devi JP Morgan ATM'lerinin yazılım sorunu nedeniyle çalışmadığını duyurduktan sonra servisler ancak Cuma akşam saatlerinde normale döndü.
Kartla ödemelerde de geniş çaplı sorunlar yaşandı.
Bankacılık hizmetleri de sekteye uğradı. Avustralya’da para transferlerinde sıkıntılar olduğu aktarıldı.
Türk Havayolları dahil çok sayıda havayolu şirketi elektronik işlemlerde sıkıntı yaşadığını açıkladıktan sonra akşam saatlerinden sorunun hafiflediğini açıkladı.
Ancak kesinti sırasında yaşanan sorunların önümüzdeki günlerde operasyonları kısmen etkilemesi bekleniyor.
Bunun yanında büyük oranda elektronik ortamda yapılan tren biletlemelerinin de sıkıntı yaşadığı kaydedildi. (BBC)
