İran'ın ulusal havayolu şirketi Iran Air, Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık'ın ortak kararıyla Avrupa hava sahasında yasaklandı. Üç ülkenin aldığı bu karar, İran’ın Rusya’ya sağladığı askeri desteğin bir sonucu olarak gündeme geldi. Özellikle İran’ın Rusya’ya balistik füze ve askeri teknoloji transfer ettiği iddiaları, Avrupa devletlerinin tepkisini çekerken, bu yasak G7 ülkelerinin Mart ayında yaptıkları uyarının ardından hayata geçti.
G7'nin Uyarılarından Yaptırım Kararına
Mart 2024’te G7 ülkeleri, İran’ın Rusya’ya yönelik balistik füze ve teknoloji desteğine karşı "hızlı ve koordineli" önlemler alınacağına dair sert uyarılarda bulunmuştu. İran, özellikle Ukrayna’ya karşı yürütülen savaşta Rusya’ya sağladığı askeri destek nedeniyle eleştiriliyordu. Bu bağlamda, Iran Air’in ABD tarafından yaptırımları deldiği ve Rusya’ya elektronik ekipmanlar taşıdığı yönündeki iddialar büyük yankı uyandırdı. Boeing 747 uçaklarıyla gerçekleştirildiği öne sürülen bu sevkiyatlar, İran Air’in faaliyetlerine yönelik uluslararası tepkiyi daha da artırdı.
Avrupa'dan Yaptırım Hamlesi
Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık, İran’ın balistik füze sevkiyatını "şiddetle" kınayarak, bu silahların Avrupa topraklarına ulaşma potansiyelini bir tehdit olarak nitelendirdi. Üç ülke, İran’ın Rusya’ya verdiği desteğin Ukrayna’daki savaşın ve insani krizin derinleşmesine katkı sağladığını vurguladı. Bu açıklamalar doğrultusunda, İran’ın hava yolu faaliyetlerine yönelik radikal kararlar alındı.
Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık hükümetlerinin ortak bildirisinde, "İran’ın Rusya’ya askeri destek sağlayarak Ukrayna halkının çektiği acıyı artırdığını ve bu durumun Avrupa için de bir güvenlik tehdidi oluşturduğunu" ifade etti. Bu nedenle, İran Air’e yönelik iniş yasağı ve diğer hava sahası kısıtlamaları getirilmesi kaçınılmaz bir adım olarak görüldü.
İkili Havacılık Anlaşmaları Askıya Alınması
Alınan karar çerçevesinde, Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık, İran ile olan ikili hava trafik anlaşmalarını askıya aldı. Bu hamle, Iran Air’in Batı Avrupa'daki operasyonlarına büyük bir darbe vurdu. Havayolu, Londra, Paris, Frankfurt, Hamburg, Köln/Bonn ve Viyana gibi önemli Avrupa destinasyonlarına düzenli seferler düzenliyordu. Ancak bu yeni yaptırımlarla birlikte, İran Air bu hatlardaki tüm operasyonlarını durdurmak zorunda kaldı.
İran Air, uzun yıllardır Avrupa’da faaliyet gösteren ve Batı ile Orta Doğu arasında önemli bir köprü işlevi gören bir havayolu şirketiydi. Ancak bu karar, şirketin Avrupa’daki ticari varlığını ciddi şekilde zayıflatacak. Üç ülkenin kararıyla birlikte İran’ın uluslararası havacılık sektöründeki izolasyonu daha da derinleşirken, İran Air için büyük bir pazar kaybı anlamına geliyor.
Ekonomik ve Siyasi Etkiler
Uzmanlar, bu yaptırımların İran ekonomisine ve havacılık sektörüne ciddi bir darbe vuracağını belirtiyor. Iran Air’in, özellikle Avrupa’daki ticari operasyonlarının durdurulmasının hem siyasi hem de ekonomik sonuçları olacağı tahmin ediliyor. İran’ın uluslararası uçuş trafiği üzerindeki kısıtlamalar, ülkenin küresel havacılık sektöründeki varlığını sınırlayarak, Iran Air’in mali dengesini de olumsuz etkileyecek.
Bu gelişme, İran ve Batı arasındaki gerilimlerin daha da tırmanmasına işaret ederken, İran’ın Rusya’ya verdiği askeri desteğin uluslararası arenada nasıl karşılık bulduğunu da gözler önüne seriyor.